Tıbbi bakıma erişim
Hollanda’da, sağlık ile ilgili bilgiye ihtiyacınız olduğunda, bir sağlık probleminiz olduğunda veya acil bir durumda size yardım edebilecek birçok hizmet ve profesyonel çalışan bulunmaktadır.
Yardım için nereye gitmeniz gerektiği, nerede yaşadığınıza ve sığınma statünüze bağlıdır. Hollanda’da hasta olduğunuzda her zaman ilk olarak aile hekiminize danışırsınız. Aile hekiminin yanı sıra Hollanda’da, örneğin hastanelerde uzman doktorlar da mevcuttur. Bu doktorlar vücudun bir bölümü (örneğin kalp veya akciğerler) ya da belirli bir hastalık hakkında oldukça bilgilidir. Bu doktorların yanı sıra diş hekimine gidebilir, bir optisyene gözlerinizi kontrol ettirebilir ya da fizyoterapiste, ebeye, bakım evine, gençlik bakım kuruluşuna veya belediye halk sağlığı merkezine (GGD) gidebilirsiniz. Pratik veya psikososyal destek gibi tıbbi olmayan bakım için sosyal hizmet kuruluşlarına gidebilirsiniz.
Doktora giden bir kadın
Bir sığınmacı merkezinde (AZC) ikamet etme
Sığınmacı merkezi, sığınma statülerine bakılmaksızın burada yaşayan tüm sığınmacılara tıbbi bakım sunmaktadır. Sığınmacı merkezinde kalan kişiler bir doktora, ebeye veya gençlik bakımı hizmetine danışabilir ve bir hastaneye sevk edilebilirler. Sığınmacılar, Hollandalılarla aynı tıbbi bakım hakkına sahiptir, kendilerine bunun için ücretsiz olarak sigorta sağlanır ve herhangi bir ödeme yapmak zorunda değildirler. Ayrıca, 18 yaş altındaki gençlerin diş hekimi tarafından yapılan tedavileri de karşılanmaktadır.
Tıbbi bir sorunu ya da sorusu olan tüm sığınmacılar danışma saatleri içinde merkeze uğrayabilir. İlk danışma genellikle doktorun asistanı ile yapılır. Bir hemşireye veya aile hekimine görünmeniz gerekip gerekmediğine doktorun asistanı karar verir. Doktorun asistanı sizin için bir randevu ayarlayacaktır. Ayrıca bir hastaneye de sevk edilebilirsiniz.
İkamet iznim yoksa ne yapmalıyım?
Geçerli bir ikamet izni olmaksızın üç aydan uzun bir süre Hollanda’da ikamet eden herkes “belgesiz” olarak kabul edilir. Belgesiz kişiler sağlık hizmeti masrafları için sigorta yaptıramaz ancak tıbbi açıdan gerekli bakımı alma hakkına sahiptir.
Bir belediye bölgesinde ikamet (sığınma hakkı verilen kişiler)
İkamet izni verilen bir sığınmacı Felemenkçede statushouder olarak adlandırılır. Sığınmacıları kabul eden merkezi kuruluş (COA) sizi bir belediye bölgesine atar. Belediye bölgesine taşındıktan sonra sağlık sigortası için kayıt yaptırmanız gerekmektedir. Birçok belediye bölgesinde bu işlem toplu olarak organize edilmektedir. Bu konuda yardıma ihtiyacınız varsa Hollanda Mülteciler Konseyi ile iletişime geçebilirsiniz. Bu işlemden sonra bir aile hekimine kaydolabilirsiniz. Kendi sigorta primlerinizi, sağlık sigortanızın kapsamı dışındaki tutarları (eigen risico) ve zaman zaman ilaç veya tedavi masraflarına yönelik kişisel katkı paylarını (eigen bijdrage) ödersiniz.
Tıbbi açıdan gerekli bakım nedir?
Tıbbi bakım hakkı, ikamet izni bulunmayanlar dâhil olmak üzere herkes için temel bir haktır. Tıbbi açıdan gerekli bakım hakkı kanunlar ile belirlenmiştir.
Tıbbi bakımın gerekli olup olmadığına bir doktor karar verir. Tıbbi açıdan gerekli bakım, bir hastanenin acil servis bölümüne gittiğinizde aldığınız hizmetten daha fazlasını kapsar. Bir hastanede ya da bir doktor tarafından uygulanan hem tedavi edici hem de önleyici bakımı kapsayabilir. Prensipte gerekli ve uygun bakımdan ibarettir. Buna doğum kontrolü veya kürtaj için danışma da dâhildir.
Doktor ve diğer sağlık uzmanları, mahremiyetinize saygı göstermeye ve sizinle ilgili bilgileri gizli tutmaya yönelik yasal bir yükümlülüğe sahiptir.
Sağlık hizmeti masraflarını ödeyemiyorsanız doktor veya bakım sağlayıcı bu masrafları merkezi yönetim bürosuna beyan edebilir. Bazı hastane ve eczanelerin merkezi yönetim bürosu ile sözleşmeleri bulunmaktadır. Aile hekiminize hangi hastaneye veya hangi eczaneye gidebileceğinizi sorun.
Tıbbi açıdan gerekli bakımı almak için ne yapmalıyım?
Hollanda’da geçerli bir ikamet izniniz ve sağlık sigortanız olmadan yaşıyorsanız tıbbi açıdan gerekli bakımı alma hakkınız bulunmaktadır. Hayati tehlike arz etmeyen sorunlara yönelik bakım için bir aile hekimine veya akşam saatlerinde ya da hafta sonlarında, yaşadığınız bölgedeki mesai dışı aile hekimi hizmetine (huisartsenpost) başvurabilirsiniz. Aile hekiminiz sizi daha fazla test için hastanedeki bir uzmana sevk edebilir. Bunun için bir sevk mektubu alırsınız. Kaza veya hayati tehlike durumlarında hastanenin kaza ve acil servis bölümüne gidebilirsiniz. Her hastanede böyle bir bölüm mevcuttur; sevk edilmenize gerek yoktur. Ambulansa ihtiyacınız varsa 112 numarasını ücretsiz olarak arayabilirsiniz.
İkamet iznim varsa haklarım nelerdir?
İkamet izniniz varsa ancak hâlâ sığınmacı merkezlerinden birinde yaşıyorsanız yaşadığınız merkezdeki sağlık hizmetlerinden yararlanabilirsiniz.
Sığınmacı merkezinden bir belediye bölgesine taşınmanız ve bir sağlık sigortası sağlayıcısına kaydolmanız durumunda bir sağlık sigortası kartı alırsınız. Bu tarihten itibaren belediye bölgenizdeki sağlık hizmetlerinden yararlanabilir ve bir aile hekimine kayıt yaptırabilirsiniz.
Bir sağlık uzmanı, dilimi konuşmuyorsa ne yapmalıyım?
Sığınmacı merkezinde kaldığınız süre boyunca sağlık uzmanlarıyla iletişim kurabilmeniz için tercümanlar bulunmaktadır.
Sığınma hakkı aldıysanız bir belediye bölgesinde yaşıyorsanız ve doktora ya da hastaneye gitmek için tercümana ihtiyacınız varsa ne yapmalısınız? Bu durumda tercüman masrafları sağlık hizmeti sağlayıcısı tarafından karşılanır. Bunun için sağlık hizmeti sağlayıcısının (aile hekimi, hastane veya diğer sağlık hizmeti sağlayıcısı) genellikle bir tercüman veya çeviri hizmeti ile özel bir anlaşması vardır. Bir statushouder olarak danışma veya tedavi için aile hekiminize gittiğinizde telefon tercümanı talep etme hakkına sahipsiniz. Bu hakkınız belediye bölgesine kayıt yaptırdıktan sonra 6 aya kadar devam eder.
Tercümanın aşağıdaki özelliklere sahip olduğunu bilmek önemlidir:
- profesyonel gizliliğe bağlı olması
- birinci tekil şahıs ile konuşması (“ben”)
- tarafsız olması ve söylenen her şeyi ekleme yapmadan, değiştirmeden veya eksik bilgi olmadan tercüme etmesi
- hasta için ücretsiz olması
Sağlık uzmanının ve hastasının söylediklerini tercüme eden bir tercüman