Iska ilaalinta ku lidka ah HIV
Qaababka iska ilaalinta
- Cinjirada waxay ka ilaalinayaan HIV ama yareynta khatarta ah inay kugu dhacaan STIs. Isticmaal kondhom marka aad samaynayso galmo siilka ama futada ah. Iska ilaali gelinta dhiiga ama shahwad afkaaga muddada galmada afka. Ha liqin iyaga Qaabkaas, khatarta qaadista HIV aad ayay u hoosaysaa.
- Keliya isticmaal shaygaaga waxa la isku muddo, ama shay cusub.
- In ka badan 99% dhammaan ilmaha hooyooyinka qaba HIV, waxay dhashaan iyaga oo aan qabin HIV, haddii ay hooyada qaadato daawooyinka xiliga uurka.
-
Dadka qaar waxay qaadan daawooyinka ka hortagga HIV. Daawadan waxaa loogu yeera PrEP.
Hadii aad qabto HIV ama aan laga daawaynin, waxaad qaadsiin kartaa dadka kale, xitaa haddi aan calaamadaha weli laheyn.
Isticmaal kondhom marka aad samaynayso galmo siilka ama futada ah. Iska ilaali gelinta dhiiga ama shahwad afkaaga muddada galmada afka.
Keliya isticmaal shaygaaga waxa la isku muddo, ama shay cusub.
Qaado dawooyinka muddada uurkaaga marka aad qabto HIV.
Xaalada degdega ah
Haddii lagu gaadhsiiyay HIV, waxaad qaadan kartaa daawada la dhaho ‘PEP’. Qaado daawooyinka sida ugu dhaqsiyaha badan (qaabka ugu fiican waa 2 saac oo aan ka badnayn 72 saac. Inta degdeg badan ee aad u qaadato, inta sare ee aanay jirin khatarta aad ku qaado. Waydii dhakhtar caawimo.
Nin la hadlaya xirfad yaqaanka caafimaadka.
In dheeraad ah khatar uguma jiro cudurka.
Haddii aad u qaadato daawada HIV si sax ahan maalin walba, tirada HIV ee ku jirta dhiigaaga (culuskeyda fayriska) hoos ayuu u dhacaya. Dhowr bilood kadib, inta badan ma laga heli karo, in kastoo uu fayriska weli ku jiro jirkaaga. Markaas in dheeraad ah ma awoodin inaad qaadsiiso qof kale HIV.
waxaad u galmoon kartaa lamanhaaga cinjir la’aan kaas oo aan qabin HIV.
La hadal dhakhtar iyo lamaanahaaga haddii aad doonayso galmo aan lahayn kondhom.
Daawaynta looga hortagoo daawooyinka HIV: PrEP
PrEP waa daawooyinka HIV ee looga hortaggo caabuqa HIV. PrEP ma beddelayso cinjirka, sababtoo ah kaniinka PrEP (Truvada) wuxuu kaa ilaalinaya oo kaliya HIV ma ka ilaalinayo STIs-yada kale. Waa ilaalin dheeraad u ah dadka leh fursada sare ee ay ku qaadaan HIV.
Marka aad isticmaasho PrEP, waa inaad qaadataa 1 kiniin ah maalin kasta wakhti caadi ah ee aad doorato. Raga u galmooda raga kale waxay dooran karaan PrEP ka hor iyo ka dib galmada:
• 2 kaniin 2 ilaa 24 saac ka hor galmada dabadda iyo
• 1 kaniini 24 saac kadib marka aad qaadato kaniiniyada koowaad, kadibna 1 kaniini 24 saac kadib.
Ka hor inta aadan bilaabin PrEP, waa inaad hubisaa inaadan qabin HIV. Waa inaad booqata GGD ama dhakhtarkaaa guud wixii ah baarista 3 bil walba.
Iibsiga PrEP,
Waxaad PrEP uga iibsan kartaa farmashiyaha warqadda dhakhtarka. Ma lagu daboolo caymiskaaga caafimaadka iyo qiimaha PrEP way kala duwan yihiin farmashiye walba.
Xaalada degdega ah
Haddii lagu gaadhsiiyay HIV, waxaad qaadan kartaa daawada la dhaho ‘PEP’. U qaado dawooyinkan sida degdega ah ee suuragalka ah (wax aan ka badnayn 3 maalmood ka dib gelida khatarta cudurka). Inta degdega badan ee aad qaadato, fursada sare ee aad u yeelato inaanu kugu dhicin. Weydii GGD-gaaga ama dhakhtarka guud wixii caawin ah.
Ma jirto khatar dheeraad ah oo caabuqa ah
Haddii aad u qaadato dawooyinkaaga HIV si sax ah maalin kasta, qadarka HIV ku jira dhiigaaga (xamuulka fayraska) wuu yaraadaa. Dhowr bilood kadib, inta badan ma laga heli karo, in kastoo uu fayriska weli ku jiro jirkaaga. Markaas in dheeraad ah uma gudbin kartid HIV kuwa kale.
Hoosta xaaladaha qaarkood, waa kuu suuragal adiga inaad samayso galmo aan lahayn kondhom lamaanahaaga joogtada ah (xidhiidhka joogtada ah) kaas oo aan qabin HIV.
· Haddii aad u qaadato dawooyinkaaga HIV si sax ah maalin kasta, oo
· Haddii, ugu yaraan 6 bilood, qaadista fayriskaaga aan in dheeraad ah la ogaan karin, iyo
· Haddii culayska fayraska aad sido la eegay wax ka yar 6 bilood ka hor;
· Haddii aadan qabin STI kale iyo dahaadhka xuubka ee afkaaga, dabadaada, guskaaga ama siilka aanay waxyeelo gaadhin.
La hadal dhakhtar iyo lamaanahaaga haddii aad doonayso galmo aan lahayn kondhom.